Atuty i wady 9 form pozyskiwania kapitału przez startup
W tej części podręcznika omówimy zagadnienia związane z różnymi sposobami pozyskiwania przez startup kapitału. Zależy nam na poznaniu plusów i minusów, które wiążą się z poszczególnymi źródłami finansowania. W naszym zestawieniu znajdą się formy takie jak:
- Bootstraping
- F&F (Friends&Family)
- Inkubator
- Akcelerator
- Anioł biznesu
- Crowdfunding
- Fundusze private equity
- Venture capital
- Venture debt
Przechodzimy od razu do rzeczy.
Przechodzimy od razu do rzeczy.
Bootstraping
Bootstrapping w świecie startupów oznacza rozwijanie i finansowanie działalności wyłącznie ze środków własnych, bez korzystania z zewnętrznego finansowania.
ZALETY
✅ Całkowita kontrola: Founderzy mogą podejmować decyzje niezależnie, bez konieczności konsultacji z inwestorami zewnętrznymi. Dzięki temu są też bardziej elastyczni i mogą szybciej dostosować strategię rozwoju produktu.
✅ Pełna własność: Właściciele unikają obniżania swojego procentowego udziału w firmie poprzez wydawanie akcji inwestorom.
✅ Większa odpowiedzialność i motywacja: Odpowiedzialność ma dwie strony medalu - z jednej strony ryzykujemy własnymi pieniędzmi, z drugiej jednak mamy poczucie sprawczości, co budzi w nas determinację, aby nie popełniać błędów vel większą ostrożność. Inwestowanie własnych środków finansowych i czasu podnosi też zaangażowanie i motywację.
✅ 100% zysku w kieszeni: W przypadku sukcesu, założyciele bootstrapowanego startupu mają prawo do wszystkich zysków - nie muszą wypłacać dywidendy inwestorom.
WADY
🚫 Ograniczone środki finansowe: Może nam zabraknąć własnych środków na rozwój produktu, ekspansję zagraniczną czy reklamę.
🚫 Wolniejsze tempo rozwoju: Bez dodatkowych zastrzyków kapitału albo z cashflow uzależnionym od prywatnych dochodów będziemy prawdopodobnie rozwijać się wolniej.
🚫 Ryzyko osobiste: Nieudany biznes naraża nas na ryzyko osobistego braku płynności.
🚫 Brak dodatkowego know-how: Przy bootstrapingu i rezygnacji np. ze wsparcia funduszu rezygnujemy jednocześnie z doświadczenia, wiedzy i sieci kontaktów inwestorów.
🚫 Więcej stresu: Samofinansowanie wymaga dużego zaangażowania i może być źródłem stresu, szczególnie kiedy nasz timing okaże się nieadekwatny do rynkowej rzeczywistości i produkt nie będzie się przyjmował tak, jak na to liczyliśmy.
Choć bootstrapping stanowi wyzwanie, wielu przedsiębiorców podąża tą drogą, głównie po to, aby zachować niezależność.
F&F (Friends and Family)
Przyjaciele i Rodzina mogą chętnie pomóc nam w realizacji obiecującej wizji biznesowej. Pytanie, czy jest to dobra strategia pozyskiwania kapitału?
ZALETY
✅ Pieniądze szybko do nas trafiają: Uzyskanie funduszy od rodziny i przyjaciół jest szybkie i mniej złożone niż korzystanie z bardziej mainstreamowych metod finansowania, jak banki czy VC. W przypadku tych drugich czekają nas długie negocjacje, due dilligence i ostatecznie umowa z twardymi warunkami do spełnienia.
✅ Wsparcie niematerialne: Oprócz kapitału, rodzina i przyjaciele często zapewniają wsparcie emocjonalne i wiarę w powodzenie projektu. Sama myśl, że ktoś bliski ufa nam na tyle, aby przeznaczyć na nasz pomysł swoje pieniądze jest co najmniej budująca.
✅ Mniej rozcieńczone udziały: W porównaniu do profesjonalnych inwestorów, finansowanie przez rodzinę i przyjaciół zazwyczaj wiąże się z mniejszym rozcieńczeniem udziałów.
WADY
🚫 Ryzyko dla więzi osobistych: Niepowodzenie start-upu może negatywnie wpłynąć na relacje z rodziną i przyjaciółmi. Ze względu na brak formalności, warunki umowy mogą być niejasne, co zwiększa ryzyko przyszłych nieporozumień.
🚫 Ograniczone możliwości finansowe: Rodzina i przyjaciele zwykle nie są w stanie zaoferować tak dużych kwot, jak profesjonalni inwestorzy.
🚫 Brak fachowego wsparcia: W przeciwieństwie do doświadczonych inwestorów, rodzina i przyjaciele często nie mają doświadczenia w biznesie, co może oznaczać brak cennych porad i kontaktów.
🚫 Ciężar emocjonalny: Fakt, że środki pochodzą od bliskich, może zwiększać presję na założycielach.
Podsumowując, finansowanie F&F może być bardzo korzystne dla start-upów na wczesnym etapie, ale w dłuższej perspektywie niesie szereg potencjalnych trudnych konsekwencji.
Inkubatory
W inkubatorze starup może otrzymać zasoby takie jak szkolenia, wsparcie marketingowe, przestrzeń biurową i sprzęty potrzebne do rozwoju produktu. Ale czy plusy przeważają nad minusami? Oceńmy:
ZALETY
✅ Mentoring: W inkubatorze możesz mieć przydzielonego specjalistę z branży, w której chcesz rozwijać startup. Dostarcza on wiedzę i kontakty, co może przyczynić się do sukcesu Twojego produktu.
✅ Dostęp do zasobów inkubatora: Możliwość korzystania z takich zasobów jak biuro, sprzęt, oprogramowanie czy usługi prawne, często po obniżonych cenach.
✅Networking: Udział w inkubatorze ułatwia nawiązanie wartościowych relacji biznesowych, w tym z inwestorami, partnerami czy klientami.
✅ Wiarygodność: Przynależność do uznanych inkubatorów może podnieść reputację startupu w oczach inwestorów i klientów.
✅ Pomoc w uzyskaniu finansowania: Inkubator może chcieć zainwestować w Twój startup lub wesprze Cię w zdobyciu finansowania np. z dotacji unijnych.
✅ Społeczność przedsiębiorców: Bycie częścią społeczności inkubatora umożliwia współpracę, wymianę doświadczeń i wsparcie od innych przedsiębiorców.
WADY
🚫Wydatki: Udział w inkubatorze może pociągać za sobą koszty, np. opłaty członkowskie czy nabycie przez inkubator udziałów bądź prawa do % od dochodów.
🚫 Utrata udziałów: Inkubatory oferujące kapitał w zamian za udziały mogą rozwadniać strukturę własnościową.
🚫 Zmniejszenie elastyczności: Konieczność korzystania z zaplecza inkubatora może być męcząca, jeśli zasoby nie są odpowiednio dostosowane, a przymus nabywania usług od wskazanych przez inkubator dostawców zmniejszy elastyczność działania.
🚫 Ryzyko utraty poufności: W trakcie rozmów w przestrzeni biurowej inkubatora może dojść do nieumyślnego ujawnienia bądź przechwycenia informacji poufnych. Zalecane jest rygorystyczne stosowanie zabezpieczeń, aby uniknąć wycieku informacji o Twoim projekcie.
🚫 Zbytnia zależność: Jest tu ryzyko, że startup będzie zbyt zależny od inkubatora, co może utrudniać samodzielność firmy po zakończeniu inkubacji.
Akceleratory
ZALETY
✅ Dostęp do finansowania: Akceleratory często oferują wsparcie finansowe w zamian za udziały w kapitale zakładowym.
✅ Wsparcie mentorów i doradców: Akceleratory udzielają startupom wsparcia ekspertów, którzy poprzez mentoring wspierają rozwój zespołu i produktu.
✅ Networking i zasoby: Podobnie jak w inkubatorze, uczestnictwo w akceleratorze otwiera możliwości do nawiązywania kontaktów z inwestorami, potencjalnymi klientami i partnerami oraz umożliwia dostęp np. do przestrzeni biurowej, laboratorium, oprogramowania etc.
✅ Zdyscyplinowanie : Programy akceleracyjne zwykle oferują wyraźny harmonogram i strukturę, co pomaga skupić się na procesie.
WADY
🚫 Wymóg udziału w kapitale: W zamian za wsparcie, akceleratory często domagają się udziału w kapitale, co może prowadzić do zmniejszenia udziałów założycieli.
🚫 Ramy czasowe : Programy akceleracyjne są zazwyczaj krótkotrwałe, co może powodować presję na osiąganie szybkich rezultatów.
🚫 Rozproszenie uwagi : Intensywne warsztaty, spotkania i eventy związane z udziałem w akceleratorze mogą odwracać uwagę od kluczowych obszarów biznesu.
Anioł biznesu
"Angel investor" to prywatny inwestor, który angażuje własne środki finansowe we wsparcie startupów na początkowych etapach ich rozwoju.
ZALETY
✅ Elastyczność warunków inwestycji: Inwestorzy prywatni często wykazują większą elastyczność niż fundusze venture capital.
✅ Mentoring: Wielu z nich to doświadczeni przedsiębiorcy, od których początkujący w biznesie założyciele startupu mogą uzyskać cenne porady.
✅ Kontakty branżowe: Anioł biznesu zwykle posiada rozległą sieć kontaktów branżowych, co może wspierać startupy będące pod jego skrzydłami w rozwijaniu relacji biznesowych, zdobywaniu klientów i partnerów.
✅ Szybkość podejmowania decyzji: Jako indywidualni inwestorzy, aniołowie mogą podejmować decyzje inwestycyjne szybciej niż duże instytucje, które wymagają przeprowadzenia skomplikowanych procedur.
✅ Mniejsze rozwodnienie udziałów: Aniołowie zwykle inwestują mniejsze sumy, co ciągnie za sobą słabsze rozwodnienie udziałów założycieli w porównaniu np. z rundą finansowania od VC.
WADY
🚫 Ograniczone zasoby finansowe: Wsparcie anioła biznesu, który wykłada na rozwój startupu mniejszą sumę niż VC może być niewystarczające.
🚫 Brak możliwości wsparcia na dalszym etapie: Relacja z aniołem biznesu jest świetna na początek, lecz w odróżnieniu od funduszy venture capital, aniołowie często nie są w stanie zapewnić dodatkowego finansowania w przyszłości.
🚫 Rozbieżność wizji: Istnieje ryzyko, że Anioł na podstawie swojej wiedzy i doświadczenia będzie forsował inną wizję startupu niż ta będąca w założeniach founderów. Może to doprowadzić do negatywnej atmosfery.
🚫 Złożone negocjacje: Ciężko jest osobie niedoświadczonej w negocjacjach (a tak jest z wieloma początkującymi założycielami startupów) wynegocjować dobre warunki w rozmowie z osobą o wysokich skillach w pertraktacjach biznesowych.
Wybór wsparcia anioła inwestycyjnego może być korzystny dla startupów na wczesnych etapach rozwoju, jednak istotne jest dokładne zrozumienie warunków współpracy i upewnienie się, że cele inwestora są zgodne z celami startupu.
Crowdfunding
Crowdfunding to nic innego jak finansowanie społecznościowe. Oto kluczowe zalety i wady tej metody pozyskiwania kapitału:
ZALETY
✅ Dostępność Kapitału:
Pozwala na zgromadzenie dużych sum pieniędzy, zwłaszcza w przypadku projektów, które przyciągają szeroką publiczność. Po crowdfunding można sięgnąć również w przypadku trudności z uzyskaniem tradycyjnego finansowania.
✅ Marketing i Promocja:
Crowdfunding jest skutecznym narzędziem marketingowym. Zwiększa świadomość o produkcie lub usłudze i buduje społeczność wokół produktu jeszcze przed jego wprowadzeniem na rynek.
✅ Weryfikacja Produktu
Umożliwia testowanie pomysłów i otrzymywanie feedbacku od potencjalnych klientów. Pomaga w ocenie zapotrzebowania rynkowego na produkt.
✅ Brak Rozwodnienia Udziałów
W przeciwieństwie do finansowania przez venture capital, crowdfunding często nie wymaga oddawania udziałów w firmie.
WADY
🚫 Ryzyko Niepowodzenia Kampanii
Wiele kampanii crowdfundingowych nie osiąga swoich celów finansowych, więc może wiązać się ze stratą czasu i zasobów.
🚫 Wysokie Koszty i Wymagania:
Organizacja skutecznej kampanii crowdfundingowej może wymagać znacznego wysiłku i inwestycji w marketing.
🚫 Presja oczekiwań i terminowości
Startupy korzystające z crowdfundingu są publicznie oceniane i muszą radzić sobie z presją ze strony backerów (osób wspierających projekt). Po zakończeniu kampanii, presja na terminową realizację projektu i dostarczenie obiecanych nagród może być ogromna.
🚫 Ograniczenia Prawne i Regulacyjne
Crowdfunding jest regulowany przez przepisy prawne, które mogą nałożyć ograniczenia na sposób prowadzenia kampanii.
🚫 Ryzyko Kradzieży Pomysłu
Publiczne prezentowanie pomysłów może prowadzić do ich skopiowania przez konkurencję.
Venture capital i Private Equity
Venture Capital (VC) i Private Equity (PE) to dwie formy finansowania firm, które choć mają wiele wspólnego, różnią się pod względem celów inwestycyjnych, etapów rozwoju firm, w które inwestują, i struktur finansowania.
Spójrzmy na tabelę, ujmującą zasadnicze różnice w różnych obszarach:
To, co rzuca się w oczy wśród różnic między VC a PE to moment zaangażowania. Dlatego omówimy VC w kontekście finansowania wczesnego etapu rozwoju.
Venture Capital
ZALETY
✅ Dynamiczny rozwój
Kapitał z VC pozwala na szybki rozwój, co sprzyja osiąganiu rentowności.
✅ Rozbudowana sieć kontaktów
Inwestorzy VC często posiadają obszerne kontakty w branży, które mogą wspierać startupy w budowaniu relacji biznesowych oraz pozyskiwaniu klientów i partnerów.
✅ Wsparcie eksperckie
VC zwykle oferują nie tylko finansowanie, ale także doradztwo, dostęp do specjalistów z branży oraz wsparcie w rekrutacji.
✅ Większa wiarygodność
Współpraca z uznanym funduszem VC może podnieść wiarygodność startupu w oczach klientów, partnerów biznesowych i innych inwestorów.
✅ Długoterminowa perspektywa
VC interesuje przede wszystkim długotrwały wzrost i sukces startupu, co jest korzystne w porównaniu do innych metod finansowania, które mogą być nastawione na krótkoterminowe zyski.
WADY
🚫 Utrata kontroli
Akceptacja kapitału od VC często pociąga za sobą oddanie im części udziałów w firmie, co może skutkować utratą kontroli nad kluczowymi decyzjami.
🚫 Presja wynikowa
Inwestorzy VC oczekują wysokich zysków, co może prowokować presję na osiąganie natychmiastowych rezultatów i skłaniać do ryzykownych decyzji.
🚫 Rozbieżność celów
Może wystąpić różnica celów między startupem a VC, szczególnie jeśli chodzi o strategię wyjścia z inwestycji czy tempo rozwoju.
🚫 Rozwodnienie udziałów
Pozyskanie środków od VC często wiąże się z rozcieńczeniem udziałów założycieli.
🚫 Koszty transakcyjne
Proces zdobywania kapitału od VC bywa długi i kosztowny, co obejmuje wydatki prawne, doradcze oraz związane z badaniem due diligence.
Przejdźmy do Funduszy Private Equity.
Private Equity
ZALETY
✅ Dostęp do większych sum kapitału: Firmy PE zazwyczaj inwestują większe kwoty niż fundusze VC, co jest istotne dla startupów wymagających intensywnego dofinansowania.
✅ Wsparcie operacyjne i zarządcze: PE mają często bogate doświadczenie w optymalizacji operacji biznesowych, co może być wartością dodaną dla rozwijających się startupów.
✅ Dłuższy horyzont inwestycyjny: PE mogą oferować dłuższy okres inwestycyjny w porównaniu do VC, co jest korzystne dla startupów potrzebujących więcej czasu na osiągnięcie rentowności.
✅ Strukturyzacja i profesjonalizacja zarządzania: PE mogą wprowadzić bardziej zorganizowane i profesjonalne struktury zarządzania, co sprzyja szybko rosnącym firmom.
✅ Sieć kontaktów: PE, podobnie jak VC, mogą zapewnić dostęp do swojej rozległej sieci kontaktów, wspierając nawiązywanie relacji biznesowych.
WADY
🚫 Utrata kontroli nad firmą: Pozyskanie kapitału od PE często oznacza przekazanie im większościowych udziałów w firmie i utratę kontroli nad decyzjami strategicznymi.
🚫 Presja na wyniki: PE oczekują wysokich zwrotów z inwestycji, co skutkuje presją na szybkie osiąganie wyników.
🚫 Rozbieżności w celach: Może wystąpić różnica między celami startupu a PE, zwłaszcza w kwestiach strategii wyjścia z inwestycji czy tempa rozwoju.
🚫 Rozwodnienie udziałów założycieli: Pozyskanie kapitału od PE często wiąże się z rozcieńczeniem udziałów założycieli.
🚫 Koszty transakcyjne: Proces zdobywania kapitału od firm PE bywa czasochłonny i kosztowny, wymagający m.in. wydatków prawnych i doradczych.
🚫 Zmiana kultury organizacyjnej:Wprowadzenie zmian przez PE może prowadzić do modyfikacji w kulturze i wartościach firmy, co może budzić sprzeciw founderów.
Venture Debt
Venture debt to typ finansowania dla startupów polegający na udzielaniu pożyczek zamiast angażowania kapitału przez inwestorów. Ten mechanizm finansowy jest często wybierany przez firmy we wczesnej fazie rozwoju, które wcześniej zyskały wsparcie od funduszy venture capital. Oto najważniejsze zalety i wady venture debt:
ZALETY
✅ Brak rozcieńczenia udziałów: W przeciwieństwie do tradycyjnych rund finansowania venture capital, venture debt, jako pożyczka, nie prowadzi do rozcieńczenia udziałów założycieli w firmie.
✅ Wybór celu: Pożyczkę startup przeznacza na wybrany przez siebie cel, więc ma elastyczność, czy przeznaczy ją na marketing, development produktu, ekspansję rynkową, itd.
✅ Dźwignia: Pożyczka służy głównie do przeskoczenia do następnej rundy finansowania. Pozwala osiągnąć KPI niezbędne do uzyskania dalszego wsparcia.
✅ Szybka ścieżka: Tradycyjnie musimy przejść przez różne procedury, aby uzyskać np. Finansowanie VC. W przypadku pożyczki jej uzyskanie jest znacznie szybsze.
✅ Koszty: Jeżeli startup zrealizuje swój potencjał w przyzwoitym tempie, to koszt kapitału z pożyczki może być niższy niż koszt kapitału własnego.
WADY
🚫 Zobowiązanie: Zadłużenie firmy wiąże się ze spłatą należności wraz z odsetkami, niezależnie jaki w terminie spłaty będzie stan cashflow startupu.
🚫 Ryzyko: Brak spłaty pożyczki może doprowadzić startup do upadłości.
🚫 Restrykcje: Warunki uzyskania pożyczki venture debt mogą zakładać np. gwarancje czy prawa do konwersji na akcje.
🚫 Potencjalne koszty: Jak wspomnieliśmy, jeśli startup szybko osiągnie rentowność to koszty mogą być niższe niż przy angażowaniu kapitału własnego. Analogicznie, jeśli to się nie uda, koszty i odsetki mogą być miażdżące dla cashflow nierozwiniętej firmy.
---
Mam nadzieję, że ten rozdział handbooka pozwoli Ci wyważyć która forma finansowania jest najlepiej dostosowana do potrzeb Twojego startupu.